Giresun’un Görele İlçesine bağlı Çavuşlu Beldesinde kurulu Katı Artık Bertaraf Tesisi (ÇÖP ARITMA) Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Giresun Milletvekili ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlık Divanı Üyesi Elvan Işık Gezmiş tarafından soru önergesi ile meclis gündemine taşınıyor.
Konu ile ilgili bir basın açıklaması yapan Elvan Işık Gezmiş ; “Görele ilçemize bağlı Çavuşlu beldemize giderek, yöre halkımızın beldede bulunan çöp tesisine dair tepkilerini dinledim.
Tesisten kaynaklı olumsuzlukları bizzat yerinde gördüm. Bu tesis öncelikle suyumuzu, toprağımızı,
havayı kirletmiş ve çevreye pis bir koku salmış. İnsan yaşamını tehdit etmekte ve çevre felaketine de
sebep olmaktadır.
Tesise ilişkin ÇED davaları ve kapatma davaları da yıllardır sürmekte, Yöre halkımız haklı olarak
mahkeme kararlarının uygulanmasını talep etmektedir.
Bu konuyla alakalı Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin yanıtlaması için
yazılı soru önergesi verdim. En kısa zamanda gelecek cevabı yöre halkımızla paylaşcağım.
Çavuşlu halkımızın her zaman yanındayım, başlattıkları hukuk nöbetini destekliyorum. Talepleri
doğrultusunda mücadele devam edeceğim ve gelişmelerin takipçisi olacağım.
İnsan sağlığından daha önemli birşey olmadığının altını çizerek; bu ve benzer tesislerin doğaya da,
hukuka da uygun yapılması gerektiğini belirtmek istiyorum.
Bu sorun mutlaka çözülmeli, Çavuşlu halkımız temiz suya, temiz havaya ve temiz toprağa kavuşmalı.” dedi.
İŞTE ÖNERGE:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıdaki sorularımın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Sayın
Mehmet ÖZHASEKİ tarafından Anayasanın 98. ve TBMM içtüzüğünün 96.
Maddelerine göre yazılı olarak yanıtlandırılmasını dilerim.
17.007.2023
Elvan Işık GEZMİŞ
Giresun Milletvekili
TBMM Katip Üyesi
Giresun Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi II. Sınıf depolama tesisi 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Atıkların
Düzenli Depolanmasına Dair (ADDD) Yönetmelik” hükümleri çerçevesinde inşa edilmiştir.
Çavuşlu Beldesi Taşocağı Mevkiinde Giresun Katı-Sıvı Atık ve İçme Suları Birliği tarafından faaliyete geçirilen ‘Katı Atık Bertaraf Tesisi’ yöre halkının tüm şikayetlerine bilirkişi raporları ve mahkemekararlarına rağmen gerekli tedbirler alınmadan faaliyetine devam etmiştir.
ÇED Raporunda bölgenin eski ve rezervi tükenmiş taşocağı olması sebebiyle tercih edildiği ifade edilmiştir. Henüz inşa halinde iken yer seçiminin yanlış
olduğu, çevresel ve jeolojik unsurlar, yeraltı ve yüzey sularına, yerleşim birimlerine, derelere ve nihayetinde Karadeniz’e etkilerinin bilimsel olarak
doğru analizinin yapılmadığı iddia edilmiştir. Uzman ve bilirkişiler bölgede içme suyu kaynaklarında, denizde yörede artık telafisi güç bir kirliliğe sebep
olacağını ifade etmiştir.
Yöre halkının, yaptığı başvurularla 2012’de ve 2015’de ÇED Olumlu Kararı iptal edilmesine rağmen tesis yeniden ‘ÇED olumlu’ raporu alarak faaliyetine
devam etmiştir.
Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı 2019 yılında Katı Atık Bertaraf
tesisi ve bölgeyi ziyaret etti. Katı Atık Bertaraf Tesisinin standartlara uygun şekilde modernize edileceğini söyleyerek “21’nci yüzyılın Türkiye’sine
Giresun’a uygun bir bertaraf tesisi yapmak istiyoruz. Bakanlığımız çalışmaya başladı” ifadelerini kullanmıştı. Bakan ayrıca Çavuşlu katı atık alanının
bertaraf edileceği, içme suyu kirliliğinin Keson Kuyularının açılmasıyla İller Bankası Genel Müdürlüğü aracılığıyla çözümleneceği ilgili Genel Müdürlüğe
talimat verdiğini ifade etmişti.
Giresun İli Katı Sıvı Atık ve İçme Suları Birliği 16.06.2020’de, Çavuşlu Katı Atık bertaraf Tesisinde katı atık gazından (metan gazı) enerji üretimi için
ihaleye çıkmış 14.07.2020 tarihinde sözleşme imzalanarak 24.07.2020 tarihinde yer teslimi yapılmıştır. Tesisin belediyelerden gelen atık miktarı
gerekçesiyle depolama kapasitesinin 500 ton’a çıkarılması için başvurusunaÇevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED Olumlu raporu vermiştir.
Kapasite artışı projesi ilişkin Ordu 2. İdare Mahkemesine açılan dava sonucu ÇED Olumlu Raporu yine iptal edilmiştir.
Mahkeme de bilirkişi raporu
sonrası, tesisin mevzuata aykırı olarak yaşam alanları ile su kaynaklarının yakınına konumlandırıldığını, kurulum aşamasında alınan ‘ÇED olumlu’
raporunda hukuka aykırılık olduğunu ifade edilmiştir.
Yargı tarafından 2021’de ÇED Olumlu Kararı tekrar iptal edilmiştir. Yeni bir ‘ÇED olumlu’ raporu ile katı atık tesisinin faaliyetini durdurmaması üzerine
dördüncü defa ‘ÇED olumlu’ raporunun iptali için Giresun İdare Mahkemesi’ne yapılan başvuru sonucu taahhütlerini yerine getirmediği
gerekçesiyle bir kez daha tesisin ‘ÇED olumlu’ raporu iptal edilmiştir.
Katı atık bertaraf tesisi, 4’üncü kez aldığı Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu raporuyla faaliyetini sürdürdü. Tesisin yaşam alanları ve su
kaynaklarına yakın olduğu, çöplerden çevreye atık su sızdığı gerekçesiyle yapılan başvuruyu karara bağlayan Giresun İdare Mahkemesi, verilen taahhütleri yerine getirmediği gerekçesiyle tesisin ‘ÇED olumlu’ raporunu
iptal etti.
ÇED Olumlu Raporlarının iptal edildiği mahkeme kararlarında bahsi geçen gerekçelerin ortadan kalktığına ilişkin açıklamalarla her defasında yeni bir
ÇED Raporuyla tesisin faaliyetini yürüttüğü görülmektedir.
Mahkemelerin ÇED iptal kararlarına karşın Giresun Valiliği’nin “ÇED Gerekli Değildir” kararıyla tesisi faaliyetlerini sürdürmüştür.
Katı atık bertaraf tesisinde depolanan çöplerin atık sularının Karadeniz’e deşarj edildiği, içme suyuna ve dereye karışarak balık ölümlerine neden
olduğu, doğaya, canlılara ve en önemlisi insan sağlığına zarar verdiği gerekçesiyle ‘ÇED olumlu’ raporunun iptal edilmesi ve tesisin kapatılması için
Ordu 2’nci İdare Mahkemesi’ne açılan dava sonucunda ÇED raporu iptal edilmiştir. Mahkeme ÇED raporunu iptal ederken tesisin kapatılması
başvurusunu ise reddetmiştir.
Tesis kapatılmayınca yöre halkı Samsun Bölge İdare Mahkemesi’ne başvurarak “ÇED Olumlu” kararını iptal edip tesisin kapatılma talebini reddeden Ordu 2’nci İdare Mahkemesinin kararının iptalini istedi.
Mahkeme, oy birliğiyle tesisin faaliyetinin durdurulmasına karar verdi.Katı Atık Bertaraf Tesisinde yürütülen rehabilitasyon çalışmalarına rağmen
yöre halkı şikâyet ve endişelerinin giderilmediğini belirterek mahkeme kararının yerine getirilmesini talep etmektedir.
Konuya ilişkin olarak:
1. Giresun İli Katı Sıvı Atık ve İçme Suları Birliği 03.10.2022’de, Katı Atık
Birliği üyesi belediye başkanları, Çavuşlu Beldesinden muhtarların katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda alınan karar gereği mevcut katı
atık bertaraf tesisi çalışmasına devam ederken yeni alternatif katı atık bertaraf tesisi için alan belirleme çalışması yapılmış mıdır? Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na alternatif yer önerisi sunulmuş mudur?
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü bölgeden düzenli biçimde atık su numunesi almakta mıdır? Laboratuvar analiz sonuçları
ne şekildedir?
3. Bölgede içme suyu ve kullanım suyu numuneleri düzenli olarak alınmakta mıdır? Bu numunelerin analiz sonuçları hangi
laboratuvarlardan alınmaktadır? Sonuçlar ne şekildedir?
4. Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı’nın 2019 yılında bölgenin içme suyu kirliliğinin giderileceğine yönelik açıklamaları ardından yeni
içme ve kullanma suyu temini için hangi çalışmalar gerçekleştirilmiştir?
İçme suyu için yeni kuyular açılmış mıdır?
5. 2 bin 300 bin nüfuslu beldenin tüm su ihtiyacını karşılayan kaynağın kirletilmesine yönelik bir soruşturma yürütülmekte midir? Bu hususta
görülmekte olan bir dava var mıdır?
6. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanının söz verdiği biçimde tesisin modern standartlarda, günümüz teknolojisine uygun ölçeklerde
doğaya ve çevreye zarar vermeyecek hale neden getirilememiştir? Ön İşlem Tesisi, Rehabilitasyon ve Çevre Düzenlemesi kapsamında İller
Bankasından tahsis edilen hibe miktarı nedir?
7. Çavuşlu Beldesinde toprak, su ve denizde tesisten kaynaklı kirlilik tespitleri kimler ve hangi kuruluşlar tarafından yapılmıştır? Bu raporlar
doğrultusunda hangi tedbirler hayata geçirilmiştir? Giresun’da enerji üretimi de sağlanacak, atıkların kaynağında ayrıştırılacağı bir bertaraf
tesisi hususunda hangi çalışmalar yapılmıştır?
8. Çavuşlu Katı Atık Tesisinin işletme süreci boyunca Çevresel Etki Değerlendirme Raporunda yer alan taahhütlerine uygun biçimde faaliyet yürütülmüş müdür? Bakanlığınız yüklenicinin bugüne kadar
hangi taahhütleri yerine getirmediğini tespit etmişti? Tesisin periyodik olarak denetimleri hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmış,
hangi eksiklikler tespit edilmiş ve hangi idari ve cezai yaptırımlar gerçekleştirilmiştir? Katı Atık Tesisini işleten firmanın mahkeme kararında yer alan sorunların giderildiğine ilişkin açıklamalarını yeterli
buluyor musunuz?