MESLEKI YÖNLENDIRMEDE GERI DÖNÜSÜMSÜZ HATA…

Insan hayatina yön verip sekillendiren süreçlerden biri de, dogru meslegin seçimidir. Kisinin kabiliyetlerine uygun meslegin tercih edilmemesi sonucu telafisi mümkün olmayan sonuçlar ortaya çikabilmektedir. Sürekli olarak sikayet eden, sorunlarin çözümü yerine daha da büyüten, huzursuz ve verimsiz bir bireyin meslegiyle barisik oldugu söylenemez. Özellikle, ilkögretim 8 ve ortaögretim 9. siniflarda dönem sonunda verilecek kararlar; ögrenci ve veli gelecegi açisindan büyük rol tasir. Süreç içerisinde Fen, Anadolu, Güzel Sanatlar, Sosyal Bilimler veya Spor Liselerinden birini kazanan ögrenci velisi için kisa vadeli hedef tutturulmus sanilir !… Halbuki bu okullardan herhangi birini kazanan veya kazanamayip ta, düz lise veya meslek lisesini tercih  eden bir ögrenci için asil zorluk (tehlike), 9. sinifin sonunda ortaya çikar.

Her lise türüne göre farklilik gösteren ve  dönem sonu not ortalamalari yüksek olan ögrencilerin tercih önceligi olmak üzere, fen, anadolu ve liselerde; Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Türkçe-Matematik, Yabanci Dil gibi  alanlar tercih edilebilir iken, meslek liselerinde; Bilisim Teknolojileri, Gida Teknolojisi, Çocuk Gelisimi, Grafik Tasarim, Büro Yönetimi, Tip Sekreterligi, Makine Teknolojileri gibi bir birlerine göre oldukça farklilik gösteren onlarca alan/dal arasindan dogru tercihi yapabilmek gerçekten bilgi ve uzmanlik gerektirmektedir.

MESLEKI YÖNLENDIRMENIN AMACI

Ilkögretim 8. sinif rehber ögretmenlerince doldurulan yönlendirme formlari günümüzde formaliteden öteye gidememektedir. Bunun en bariz örnegi, bu formlar üzerindeki öneriler SBS sonuçlari ile bir anda yok sayilabilmektedir. Halbuki, 1. siniftan 8. sinifa kadar, sinif/sube rehber ögretmenler tarafindan doldurulan “Yöneltme Öneri Formu” ile ögrencinin ilgi ve yetenekleri; sözel-dilsel, kisiler arasi (sosyal iliskiler), mantiksal-matematiksel, görsel-uzamsal, içsel, müziksel-ritmik, bedensel-kinestetik (bedensel zeka) ve doga basliklari altinda gözlemlenmekte ve bu egilimler gelistirilebilir, yeterli, belirgin ve çok belirgin seklinde derecelendirilmektedir. Ayni sekilde, ögrencinin gözlem raporu sonucuna göre olusan, ilgi, yetenek ve kisilik özellikleri belirlenmekte, akademik basarisi ise derslerden almis olduklari notlar ile sekillenmektedir. Burada asil amaç; ögrencinin kisilik, egilim ve kabiliyetlerinin ögretmenler kurul öneri ve görüsü ile hangi ögretim türünün ögrenciye daha verimli bir mesleki tercih sunabileceginin kestirilmesi seklindedir. Yöneltme öneri formunda mevcut olan seçenekler;

1-Akademik Egitim,

2-Güzel Sanatlar Egitimi,

3-Mesleki ve Teknik Egitim seklindedir.

Uygulamada genel olarak, ders basarisi yüksek olan ögrenciler akademik egitime yönlendirilmekte, resim,  müzik gibi ekstrem özelliklere sahip ögrenciler güzel sanatlara yönlendirilirken, akademik ders basarisi düsük seviyedeki ögrenciler öneri formunun da yetersizligi nedeniyle yanlis bir sekilde meslek derslerinin genellikle matematik, fizik, kimya altyapi bilgisi gerektiren Mesleki ve Teknik Egitime yönlendirilmektedirler.

ENDÜSTRI MESLEK LISELERI MÜFREDAT PROGRAMI

SBS’de basarisiz olan ögrenci velisi genel olarak; “Bu çocuk okumayacak, zaten karnesinde; matematik, fen bilgisi, yabanci dili de kötü, en iyisi meslek lisesine gönderip bilgisayar, elektronik, motor gibi mesleklerinden birinden meslek sahibi olmasi” düsüncesi ile meslek liselerine yönlenmektedir. Halbuki, meslek liselerindeki çogu dersler sayisal altyapi gerektirmektedir. Mesleki ve teknik egitim içerisinde yer alan, endüstri meslek liseleri müfredatinda bulunan bazi dersler ve kapsadigi sayisal ders programlari asagidaki tabloda gösterilmistir.

Tablodan anlasilacagi üzere, özellikle Anadolu Teknik Liseleri, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Liseleri yogun sekilde; matematik, fizik, kimya altyapisi kuvvetli ögrenciler ile amacina uygun nitelikli ara eleman gücü yetistirebilecektir. Çünkü, mesleki ve teknik egitim ancak sayisal dersler ile basarilabilecek derslerdir. Günümüzde mesleki yönlendirmenin yanlis uygulanmasi sonucu, sayisal yönü yetersiz ögrencilerin, teknik ve endüstri meslek liselerine yönelmeleri bu okullari amacindan uzaklastirmaktadir.

ORTAÖGRETIMDE VERIMSIZLIK SORUNU

Yürürlükteki mevzuat, egitim sistemimiz sorunlarin çözümü yerine, daha da büyütmektedir. Bu uygulamalar ile asagidaki çeliskiler ortaya çikmaktadir;

a)    Mesleki yönlendirmenin yanlis algilanmasi ile altyapisi yetersiz ögrencilerin meslek liselerine yönlendirilmeleri,

b)    Reel sektörün talep ettigi nitelikli ara eleman gücünün karsilanamamasi,

c)     Düz lise mezunlarinin % 90’dan fazlasinin, 4 yillik örgün üniversitelere kayit yaptiramayip, niteliksiz olarak issiz kalmasi,

d)    Düz lise ve meslek liselerinde 9. sinif ögrenci basarilarinin % 50’ler düzeyinde kalmasi sonucu, her yil Bakanlikça verilen ek sinav hakki uygulamasinin geleneksellesmesi,

e)    Meslek liselilere uygulanan katsayi çözümünün adaletsizligi ortadan kaldiramamasi.

f)      Liselerdeki yigilmalara ragmen, meslek liseleri ve mesleki egitim merkezlerinin (çiraklik) kapasitelerinin altinda egitim vermesi.

ÖNERI

Mesleki yönlendirme asamasinda, ögrencilerin sayisal altyapilari mutlaka göz önünde bulundurulmali, akademik basari seviyesi düsük ögrenciler, endüstri meslek liseleri yerine, daha çok hizmet sektörü alanlarina yönelik olarak ve mesleki (çiraklik) egitim merkezlerine yönlendirilmeli ve bu husus Yöneltme Öneri Formu üzerinde Mesleki ve Teknik Egitim yerine, Mesleki Egitim ve Teknik Egitim seçeneklerinin alternatif seçenekler seklinde düzenlenmelidir.

    Geri dönüsümsüz hata yapmamaniz dilegiyle…