1925 yilinda TBMM tarafindan çikarilan bir kararnameyle, Van Midyat arasinda Ermenilerden bosalan yerlesim alanlarina yerlestirilmek üzere Iran dan Van a çagrilan Küresinliler adli toplulugun, 1877 yilinda yasanan Osmanli Rus Savasi sirasinda Osmanli ordusunda yer almak üzere Giresun dan Azerbaycan a giden, daha sonra o dönemde Iran topraklari içinde bulunan Azerbaycan da yerleserek Fars kültürünün etkisi altinda kalan Giresun kökenli insanlar olabilecegi dile getirildi.
Küresinliler in yüzlerce yildir Anadolu dan Iran a, oradan yeniden Anadolu ya, bazi ailelerin bir kez daha Iran a göçlerinden olusan çok durakli, uzun yolculuklarini konu edinen belgesel filmin çekimleri sirasinda, Küresinliler adli toplulugun Iran da yogun Sia baskisina maruz kaldiklari, Iran da 1921-1927 yillari arasinda Kasgar Hanedani ve Pehlevi ailesi arasinda yasanan iktidar çatismalarinda magdur olduklari ve büyük sikinti çektikleri belirtildi. Pehlevi ailesinin Ismail Simko adli agayi silahlandirip Küresinliler in üzerine salmasiyla Küresinliler için tam anlamiyla bir zulüm döneminin basladigi bildirildi.
Küresinli danismani tarihçi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Yildiz ve kameraman Mahmut Bukay la birlikte Van in Alaköy adli yerlesim yerinde çekimler yapan iletisim profesörü, kültür arastirmacisi ve belgesel film yönetmeni Prof. Dr. Sedat Cereci, Küresinliler in tarihsel yolculugunun belgelenmesiyle birlikte, Osmanli ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinin resmi tarih kayitlarina yansimamis bilgilerinin de ortaya çikacagini belirtti. Çekimler sirasinda Alaköy de yasayan Küresinliler in her firsatta Türkiye Cumhuriyeti ne ve Mustafa Kemal Atatürk e olan minnettarliklarini dile getirdikleri ögrenildi.
Iran Yönetimi Küresinliler i Pekçok Alanda Engeleldi.
Çekimlerin yapildigi Alaköy de konusan ve yaslari 100 e yaklasmis yasli Küresinliler in, babalarinin 1915 ten önce Van a geldigini söyledigi, o dönemde Alaköy de Ermenilerin yasadigini, bazi Küresinliler in Müslüman olan Ermeni kizlariyla evlendigini, babalarinin yillarca Ermenilerle komsuluk ettigini, Rus kiskirtmasiyla baslayan Ermeni isyani sirasinda yüzlerce Küresinlinin Ermeniler tarafindan kursuna dizildigini anlattigi açiklandi. Çalismalar sirasinda, Küresinliler in dönem dönem ve Anadolu nun degisik yerlerine gelip yerlestiginin, bazi ailelerin yakinlarinin halen Iran da yasadiginin, Küresinliler in Iran köylerindeki yasaminin Türkiye deki yasamlarindan daha güç ve baski altinda oldugunun, Iran yönetiminin Küresinliler i pek çok alanda engellediginin belirlendigi dile getirildi. Iran da yasayan Küresinliler in yüksek egitim görmesinin, devlet memuru olmasinin, birden fazla araba sahibi olmasinin, baska pek çok toplumsal olanaktan yararlanmasinin engellendigi bildirildi. Degisik dönemlerde gruplar haline Anadolu ya gelen Küresinliler in gelislerine bazi dönemlerde Iran sinirinda Iran güvenlik güçleri tarafindan karsi konuldugu dile getirildi.
Mustafa Kemal Atatürk tarafindan yapilan özel davet ve TBMM kararnamesiyle Iran dan Van a gelen Küresinliler in Ermenilerden bosalan yerlesim yerlerine yerlestirildigi, her aileye geçimini saglamasi için arazi ve öküz verildigi, ancak yalnizca göçmen konumunda olanlara yardim yapildigi için ailelerin nüfus cüzdanlarinda dogum yeri olarak “Iran” yazmasinin gerektigi, dogum yeri hanesinde “Iran” yazmayanlara, göçmen olmadigi için tapu verilmedigi belirtildi.
Oguzlarin Çepni boyundan gelip Orta Asya dan Anadolu ya kadar yüzyillarca süren yolculuk boyunca çok kere haksizliklara ugrayan, baskilara maruz kalan Küresinler in yasadiklari tarihin tam anlamiyla resmi kayitlara yansimadigini dile getiren belgesel filmin yönetmeni Prof. Dr. Sedat Cereci, yaslilarin agzindan yeni bir tarihi belgelediklerini, ancak filmde yer alan bilgiler resmi belgelere yansimadigi için kapsamli bir arastirmanin içine de girdiklerini bildirdi. Küresinliler in uzun ve çileli yolculugunun resmi belgelerinin büyük olasilikla Iran tarafinda oldugunu belirten Prof. Cereci, Iran topraklarinda yasayan Küresinler i görüntülemek için Iran da çekimler yapmalarinin da olasi oldugunu açikladi.
Belgesel Film, Ingilizce Altyaziyla Uluslararasi Festivallere Gönderilecek
Gelecek aylarda Küresinliler in yogun olarak yasadiklari Van in Iskele Mahallesi, Karagündüz ve Kasimoglu köylerinde de çekimler yapacaklarini söyleyen Prof. Dr. Sedat Cereci, Küresinliler in içinde yasadiklari toplum tarafindan tam olarak anlasilmadigini, çok fazla yurt degistirdikleri için zaman zaman dislandiklarini, bazi kisilerin Küresinliler in kökenini Kürtlere dayandirmaya çalistigini, tarihi bilmeyen Vanlilarin Küresinliler i “Acem” olarak adlandirdigini, Küresinliler in en çok kendilerine “Acem” denilmesinden rahatsiz oldugunu dile getirdi. Yeni bir tarihi belgeleyen belgesel filmin, diger belgesel filmleri gibi Ingilizce altyaziyla uluslar arasi festivallere gönderilecegini belirten Prof. Cereci Küresinliler in uzun ve zorlu yol öykülerinin anlatildigi ve pek çok durakta konaklayarak ilerledikleri yol hikâyesini konu edinen filmin adinin Türkçede “Yesitikan dan Van a” anlamina gelen “From Yesitikan to Van” olarak belirlendigini bildirdi. Filmin adinda geçen Yesitikan in, Küresinliler in Iran da yasadigi yerlesim yerlerinden birinin adi oldugu açiklandi.